Эстроген туралы не білу керек
Эстрогендер (грек. οίστρος – ширақтық, жарықтық + грек. γενος – тұқым) – аналық бездерде, бүйрек үсті қабықтарында, тері асты май жасушаларында, ал жүктілік кезінде плацентте синтезделген стероидты жыныс гормондарының ішкі кластарының жалпы жиналмалы атауы. Эстрогендер, әйелдің негізгі жыныстық гормондары бола отырып, әйел фенотипінің қалыптасуын, сүт бездерінің дамуын және әйел түрі бойынша шаштың өсуін қамтамасыз етеді. Олар жатырдың, жатыр түтіктерінің, қынаптың, сүт бездерінің стромасы мен жолдарының дамуын, емшектер аймағында пигменттеуді, әйелдік түр бойынша екінші жыныстық белгілердің қалыптасуын ынталандырады.
Эстрогендердің жетіспеушілігін қалай анықтауға болады?
Эстрогендердің жетіспеушілігі әйелдерде жасөспірімдік жастан бастап көрінуі мүмкін. Егер қызда әйел фенотипінің қалыптасуының кідірісі байқалса, ұзақ уақыт тұрақты етеккір циклі орнатылмаса немесе ол кейіннен тұрақсыз болса, мардымсыз бөлінулермен және т. б. осындай күй күмән тудырады. Болашақта мұндай әйелдерде овуляцияның бұзылуына немесе эндометрияның эмбрион имплантациясына дайындығына байланысты жүктіліктің басталуына байланысты қиындықтар туындауы мүмкін.
Эстрогендердің жетіспеушілігін қалай растауға болады
Ол үшін гинеколог-эндокринологқа жүгіну керек. Дәрігер гормондардың деңгейін анықтау үшін қан сынағын тағайындай алады. Аналық бездің қызметі және жатырдың ішкі қабатының жағдайы туралы көп ақпарат (эндометрия) кіші жамбас ағзаларына ультрадыбыстық зерттеу береді.
Эстрогендерді енгізу жолдары
Қазіргі уақытта ағзаға эстрогендерді енгізудің екі жолы таралған: пероральді және трансдермалді. Ең үйреншіктісі дәрі-дәрмекті ішке (пероральді) қабылдау болып табылады. Алайда, зерттеулер эстрогендерді пероральді қолданудың бірқатар проблемаларын анықтады: жағымсыз реакциялардың едәуір бөлігі бауыр арқылы эстрадиолдың бірінші өту әсерімен (бастапқы бауыр метаболизмі) байланысты. Эстрогендердің пероральді нысандарының биожетімділігі (оның әсер ету орнына дейін келетін дәрілік заттың мөлшері) орта есеппен 3% құрайды. Яғни, таблетка жұтылғаннан кейін препараттың көп бөлігі бауыр арқылы өту кезінде бұзылады, ал пайда болған метаболиттер аналық цикл үшін эстрадиол мен эстрон арақатынасын физиологиялық емес жасайды, бауырдағы ақуыз және липид алмасуын бұзады, жағымсыз әсерлердің қаупін арттырады1.
Физиологиялық жолы болып трансдермалді табылады, онда белсенді зат бірден қан айналымының үлкен шеңберіне түседі. Бұл бауыр арқылы эстрадиолдың алғашқы өтуін болдырмауға мүмкіндік береді. Эстрогендерді трансдермальді енгізу әсер етуші заттың терінің жоғарғы қабаттарынан және тері асты май қабаттарынан қан ағымындағы біртіндеп түсуін және оның тұрақты концентрациясын (айқын шындарсыз) қамтамасыз етеді, яғни ішке қабылдауға қарағанда физиологиялыққа тән болып табылады. Трансдермалді енгізу тәсілі кезінде эстрадиолдың биожетімділігі 82% құрайды1,2.
Трансдермальді енгізу кезінде баламалы терапиялық әсерге қол жеткізу үшін эстрадиолдың екі есе аз дозасы талап етілетіні дәлелденген. Эстрогендерді енгізудің мұндай тәсілі жанама әсерлердің даму тәуекелін айтарлықтай төмендетеді1.
- Е.В.Ших (2016) Эстрогендердің пероральді және трансдермалді формаларын қолданудың салыстырмалы клиникалық-фармакологиялық аспектілері. «Акушерство и гинекология», №1: 41-46
- ДИВИГЕЛЬ дәрілік препаратының медицинада қолданылуы жөніндегі нұсқаулық
